Tekerleğin İcadı: Yeni Bir Keşif İle Tarih Yeniden Yazılıyor

İnsanlık tarihinde tekerleğin keşfi büyük bir dönüm noktası olarak kabul edilir. Ancak tekerleğin icadını kimin yaptığı sorusunun cevabı, 6.000 yıl daha eskiye gidiyor.

Tekerleğin ilk örnekleri, M.Ö. 4000’li yıllarda Mezopotamya’da bulunmuştur ve o dönemde çömlek yapımında kullanılmıştır. Yaklaşık 500 yıl sonra, Tunç Çağı’nda tekerlekli araçların kullanımına dair ilk izler gözlemlenmiştir.

Ancak uzmanlar, İsrail’deki bir arkeolojik alanda keşfedilen delikli çakıl taşları koleksiyonunun, tekerlekler de dahil olmak üzere dönen aletlerin gelişiminde önemli bir dönüm noktası olabileceğini belirtmektedir. Nahal-Ein Gev II kazı alanında, kireçtaşından yapılmış ve ortasında delik bulunan dairesel çakıl taşları bulunmuştur. Bu taşların tarihi yaklaşık 12.000 yıl öncesine dayanmaktadır ve araştırmacılar bunların ağırşak olarak kullanıldığını düşünmektedir.

Laurent Davin

Kudüs İbrani Üniversitesi uzmanları, taşların kopyalarını yapıp keten eğirme işleminde başarıyla kullandılar ve bu teoriyi doğruladılar. Ekip, bu çakıl taşlarından oluşan koleksiyonun, insanların tekerlek şeklinde bir aletle dönme hareketini kullanmasının erken bir örneğini temsil ettiğini belirtti.

Çalışmanın yazarlarından Profesör Leore Grosman, “Bu delikli taşlar aslında biçim ve işlev olarak ilk tekerlekleri temsil eder. Merkezinde delik olan ve dönen bir aksa bağlı yuvarlak bir nesnedir. Taşıma amaçlı tekerleğin ortaya çıkmasından çok önce kullanılmıştır” şeklinde konuştu.

Araştırmacılar, bu erken kullanımın gelecekte tekerlek tabanlı icatların, örneğin çömlek tekerleği ve otomobil tekerleği gibi, gelişimine öncülük ettiğine inanmaktadır. “Çalışmanın en büyük katkısı, modern teknolojinin bizi tarih öncesindeki zanaatkarlarla yakınlaştırması ve onların yeniliklerini keşfetmemize, kendi teknolojimiz ve birbirimizi nasıl etkilediğimiz konusunda daha derin bir anlayış kazanmamıza olanak tanımasıdır.”

Araştırma Plos One dergisinde yayınlandı.